Bordro 101 - Bordro Nasıl Hazırlanır?
Merhaba. Bordro
1o1 derslerine devam ediyoruz. Aylık bordro yapmanın ilk kuralı puantaj
tutmaktır dedik. Aylık puantajları excel üzerinden bir tabloyla, giriş çıkış
saatleri ve işçi imzalarının bulunduğu bir kağıtla veya PDKS programıyla
tutabilirsiniz. Bu yazının amacı daha çok manuel olarak bordro hesaplama işlem
adımları ve parametrelerini anlatmak olduğu için Zirve, Logo, CANİAS gibi
programları yazıya dahil etmeyeceğiz. Zaten siz bordro yapmanın mantığını
öğrendiğinizde olay bitmiştir. Çünkü mantığı kavradıktan sonra ister excel de
isterse Netsis İK’da bordro yapabilirsiniz.
İlk yazıda
değindiğim konunun üzerinden detaylı geçmek gerekirse bordro için 1.kriterin
puantaj takibi olduğunu belirttik. Aşağıdaki işlem adımlarını takip ederek o
cari dönemdeki puantaj ve bordro parametrelerini hazır hale getirmelisiniz.
Bordro Takibi Nasıl Yapılır?
a. Dönem puantajı
b. Kesintilerin
girilmesi
c. Ek ödemelerin girilmesi
d. Raporların
girilmesi
e. İzinlerin
girilmesi
f. Eksik günlerin girilmesi
g. Bayram
mesailerinin girilmesi
h. Fazla
mesailerin girilmesi
i. Ücret değişikliklerinin düzeltilmesi
j. Ünvan ve görev değişikliklerinin yapılması
İzin ve İstirahat İşlemleri
İzin kullanacak personel için izin formu doldurulur.
İzin formu onaylandıktan sonra personel izne çıkar.
İzinli olan personelin izin süresi bordroya girilir.
Raporlu personelin raporu dosyalanır.
Bordroya istirahatli süreler girilir.
Fazla Mesailer
Fazla mesailer %50 zamlıdır. Örn.
10 TL/saat = 15 TL/saat
Çalışma süresi, yıllık 270 saati geçemez. Bu süre işçi başına yıllık zaman
birimidir. (90 gün x 3 saat)
Zamlı ücret yerine serbest zaman verilebilir. (1 saat fazla çalışma karşılığı =
1.30 dk. serbest dinlenme zamanı verilir.)
Fazla mesai yaptıracak işçiye, sözleşmesinde fazla mesai yaptıracağı hususunda
bir madde konulmamış ise her yıl başı yazılı onay alınması ve şahsi dosyaya
konulması zorunludur.
Fazla çalışma mutlaka belgelenmelidir. Ücret pusulası ve bordroda fazla
mesailer gösterilmelidir.
Fazla mesai puantaj kartları veya giriş-çıkış kayıtları şahsi dosyada
saklanmalıdır.
* FAZLA MESAİ
HESAPLAMA
|
BRÜT / 225'e
Böl. 1 saatlik Ücret
|
13,33 TL
|
3.000,00 TL
|
|
1 saatlik
Ücret * Fazla Mesai Saati
|
- TL
|
0
|
|
Çıkan Sonuç *
1.5 = FAZLA MESAİ TL
|
- TL
|
|
Bordro Hesaplamasında Kullanılan Kanun Parametreleri
İşyerinin Tehlike Derecesi
Asgari Geçim İndirim Tablosu
SGK Prim Oranları
SGK Tavan – Taban Oranları
Gelir Vergisi Dilimleri Oranları
Damga Vergisi Oranı
Kıdem Tazminatı Tavanı
Yukarıdaki adımlar tamamlandıktan sonra aslında tek
yapmanız gereken brütten nete veya netten brüte hesaplama işlemleridir. Örneğin
brüt 3000 TL’nin net tutarını hesaplamak için sırasıyla;
1-) SGK Matrahını Bul
|
2-) Gelir Vergisi Matrahını Bul
|
3-) Damga Vergisi Matrahını Bul
|
4-) Varsa avans, icra, eksik gün gibi
kesintileri ekle
|
5-) Varsa Fazla Mesai Ekle
|
6-) Varsa prim, yemek, yol gibi yan haklar
ekle
|
7-) AGİ ekle
|
1-) SGK Matrahı Bulunur: Bunun
içinde her zaman brüt tutardan gidilir. SGK işçi tutarı hep %15’dir. Bu %15’in
içinde hangi tutarların yüzde kaçlık dilimde olduğunu fotoğraftan daha detaylı
görebilirsiniz. SGK işveren prim oranı da %22,5’dur. Diğer tüm teşvikleri bir
kenara koyarsak eğer işveren SGK primlerini düzenli ödüyorsa ve herhangi bir
katakulli yapmıyorsa devlet %22,5 tutardan %5’lik indirim yapmaktadır. Bu
tutarı da en son işverene maliyet kısmında hesaba katacağız.
3000 * 0,15 = 450 TL SGK İşçi
3000* 22,5= 657 TL SGK İşveren
BRÜT * 0,15 (%15) = SGK Matrahı
1-) SGK Matrahını Bul
|
BRÜT * 0,15 (%15) = SGK Matrahı
|
SGK Matrahı İşçi
|
|
|
SGK TÜRÜ
|
FORMÜL
|
YÜZDE
|
SGK PRİMİ
|
Genel Sağlık Sigortası
|
(BRÜT ÜCRET * 0,05)
|
5%
|
150TL
|
Malüllük, Yaşlılık, Ölüm Sigortası
|
(BRÜT ÜCRET * 0,09)
|
9%
|
270TL
|
İşsizlik Payı Sigortası
|
(BRÜT ÜCRET * 0,01)
|
1%
|
30TL
|
SGK Matrahı İşçi:
|
(BRÜT ÜCRET * 0,15)
|
15%
|
450,00TL
|
SGK Matrahı İşveren
|
|
|
Genel Sağlık Sigortası
|
(BRÜT ÜCRET * 0,02)
|
2%
|
60TL
|
Malüllük, Yaşlılık, Ölüm Sigortası
|
(BRÜT ÜCRET * 0,11)
|
11%
|
330TL
|
İşsizlik Payı Sigortası
|
(BRÜT ÜCRET * 0,750)
|
7,50%
|
225TL
|
Kısa Vadeli Sigorta Payı
|
(BRÜT ÜCRET * 0,02)
|
2%
|
60TL
|
SGK Matrahı İşveren:
|
(BRÜT ÜCRET * 22,5)
|
22,5
|
675,00TL
|
Düzenli öderse %5 indirim olur
|
|
2-) Gelir Vergisi Matrahı Bulunur: Burada detaylı bir şekilde kümülatif gelir vergisi
oranları nedir, kastalyım hesabı nedir giremeyeceğim. Gelir vergisi oranları ve
kümülatif vergi dilimi yazısını siteden öğrenebilirsiniz. Gelir vergisi
hesabını da her zaman brütten yaparsınız. Örneğimizde 3000 TL’nin brütünü
hesaplarken vergi dilimini %15 olarak alacağız ama bu %15 sabit formül
değildir. Eğer net değil brüt maaştan anlaşılmışsa yılın 2. ayından itibaren
genellikle dilime atlanır ve örneğin %15 değil de %20 kesilir.
(BRÜT - SGK Matrahı) = Gelir Vergisi Matrahı
Gelir
Vergisi Matrahı * 0,15 (%15) = Gelir Vergisi
2-) Gelir Vergisi Matrahını Bul
|
BRÜT - SGK Matrahı = Gelir Vergisi Matrahı
|
|
Gelir Vergisi Matrahı * 0,15 (%15)
= Gelir Vergisi
|
GELİR VERGİSİ
MATRAHI
|
(BRÜT – SGK MATRAHI)
|
2.550TL
|
GELİR VERGİSİ
|
GELİR VERGİSİ MATRAHI * 0,15
|
382,50TL
|
3-) Damga
Vergisi Matrahı Bulunur: Genellikle devletin sorma ver vergisi dediği
kesintidir. Sabit formüllü olarak her zaman 0,00759 oranı alınır.
BRÜT * 0,00759 = Damga Vergisi Matrahı
3000*(%0,00759) = 22,77 TL Damga Vergisi
3-)
Damga Vergisi Matrahını Bul
|
BRÜT *
0,00759 = Damga Vergisi Matrahı
|
DAMGA VERGİSİ
|
(BRÜT ÜCRET – 0,00759)
|
22,77TL
|
Yasal Kesintiler Toplamı: 855,27 TL
İşverene Toplam Maliyet: 3675,00 TL
Görüldüğü gibi brüt 3000 TL’lik tutardan devlet kendi
cebine lüp diye 855,27 TL’yi almaktadır.
1-) SGK Matrahını Bul
|
450,00 TL
|
2-) Gelir Vergisi Matrahını Bul
|
382,50 TL
|
3-) Damga Vergisi Matrahını Bul
|
22,77 TL
|
4-) Varsa avans, icra, eksik gün gibi
kesintileri ekle
|
- TL
|
5-) Varsa Fazla Mesai Ekle
|
- TL
|
6-) Varsa prim, yemek, yol gibi yan haklar
ekle
|
- TL
|
7-) AGİ ekle
|
133,31 TL
|
En son işlem olarak varsa + hanesine prim, yol, yemek
yardımı veya aklınıza gelebilecek herhangi bir yan hak tutarı eklenir, varsa
fazla mesai tutarı eklenir, eğer varsa – hanesine rücu edilen cezalar veya
avans, icra, eksik gün gibi kesintiler girilir. Bizim örneğimizde herhangi bir
ek maliyet olmadığını varsayarsak brüt tutardan yasal kesintiler toplamını çıkartırsın
en son kişinin hak ettiği AGİ neyse onu eklersin ve bankaya yatacak tutarı
bulmuş olursunuz.
Yeri gelmişken şunu da belirteyim ve çok karıştırılan
bir konuya açıklık getireyim. Net maaşın içine AGİ dahil edilmez. Nasıl ki
asgari ücret 1404 TL değilse işçiye net maaş söylenirken içine AGİ dahil
edilmez. Bunun nedeni AGİ kişiye göre değişir. Yani bekar çocuksuz birisi
vardır AGİ’si 133,33 TL’dir ve asgari ücreti 1404 TL’dir, evli ve 5 çocuğu olan
birisi vardır ve aynı tarihte işe başlamışlardır ama AGİ’si 226,63 TL’dir ve
alacağı asgari ücret 1497,56 TL olur.
|
Brüt
|
|
|
|
|
3.000,00TL
|
AGİ
|
133,33
|
|
|
|
|
|
|
1-) SGK Matrahını Bul
|
450,00 TL
|
Kesintiler Toplamı
|
|
2-) Gelir Vergisi Matrahını Bul
|
382,50 TL
|
|
3-) Damga Vergisi Matrahını Bul
|
22,77 TL
|
|
4-) Varsa avans, icra, eksik gün gibi
kesintileri ekle
|
- TL
|
855,27 TL
|
5-) Varsa Fazla Mesai Ekle
|
- TL
|
Yan Haklar
|
|
6-) Varsa prim, yemek, yol gibi yan haklar
ekle
|
- TL
|
|
7-) AGİ ekle
|
133,33 TL
|
- TL
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Net Maaş
|
2.144,73TL
|
|
|
|
AGİ
|
133,33
|
|
|
|
Bankaya Yatacak Tutar
|
2.278,06TL
|
Brüt tutardan yasal kesintileri çıkardık.
3000 – 855,27 = 2144,73 TL işçinin hak
ettiği net ücrettir. Bunun üstüne işçimiz bekar eşi yok dersek 133,33 TL
ekleniyor.
2144,73 + 133,33 = 278,06 TL bankaya yatacak tutardır.
Dipnotlar:
- Bu sadece bir yazı olduğu için SGK tavan taban matrahını belirtmedim. Örneğin
aylık brüt maaşı 15.000 TL olan işçiden SGK taban olarak yüzde kaç kesileceği
gibi.
- İcra kesintisini de örnekte belirtmedim. Onda da kısaca net maaşın ¼ olarak
hesaplanır ve eğer varsa aylık bordro hesaplanırken icra tutarı işçinin –
bakiyesi olarak düşülür.
- Resimde tüm işlem adımlarını
detaylı görebilirsiniz. Ben balık vermeyip balık tutmayı öğretmek istediğim
için excel tablosunu lütfen benden istemeyin. İnsan kendi öz bir tablo
hazırlarsa tüm bu parametreleri daha iyi öğrenir.
- Son olarak işe gelinmeyen kısımlar
nasıl hesaplanır bunu da gösterelim. Tabi işe gelinmeyen günden kasıt sadece
bildirimsiz devamsızlık değildir. İşçinin aldığı ücretsiz izinlerde gelmediği
eksik gün hesaplamasına dahil edilir. Brüt tutar her zaman 30’a bölünür. Çıkan
sonuçta kaç gün eksik gün varsa onunla çarpılır. Bizim örneğimizde brüt 3000 TL’yi
hesapladığımız için 3 günlük eksik günde işçinin maaşından 300 TL’lik kesinti
yapılacağı gözükmektedir.
* İŞE GELMEDİĞİ GÜN KESİNTİSİ
|
BRÜT/30'a Böl. 1 Günlük Ücret
|
100,00 TL
|
GELMEDİĞİ GÜN
|
3
|
|
Çıkan Sonuç * Kaç Gün Gelmediyse
|
300,00 TL
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- Yazının 1. bölümü: Bordro 101 - Bordrolarda Kullanılan Parametreler
- Gelir vergisi ve kümülatif vergi dilimleri: Gelir Vergisi Hesaplama
Saygılarımla,
iKMania
0 comments: