Bordro 101 - Bordro Nasıl Hazırlanır?

Bordro 101 - Bordro Nasıl Hazırlanır?

Merhaba. Bordro 1o1 derslerine devam ediyoruz. Aylık bordro yapmanın ilk kuralı puantaj tutmaktır dedik. Aylık puantajları excel üzerinden bir tabloyla, giriş çıkış saatleri ve işçi imzalarının bulunduğu bir kağıtla veya PDKS programıyla tutabilirsiniz. Bu yazının amacı daha çok manuel olarak bordro hesaplama işlem adımları ve parametrelerini anlatmak olduğu için Zirve, Logo, CANİAS gibi programları yazıya dahil etmeyeceğiz. Zaten siz bordro yapmanın mantığını öğrendiğinizde olay bitmiştir. Çünkü mantığı kavradıktan sonra ister excel de isterse Netsis İK’da bordro yapabilirsiniz.

İlk yazıda değindiğim konunun üzerinden detaylı geçmek gerekirse bordro için 1.kriterin puantaj takibi olduğunu belirttik. Aşağıdaki işlem adımlarını takip ederek o cari dönemdeki puantaj ve bordro parametrelerini hazır hale getirmelisiniz.

Bordro Takibi Nasıl Yapılır?

a.            Dönem puantajı
b.            Kesintilerin girilmesi
c.             Ek ödemelerin girilmesi
d.            Raporların girilmesi
e.            İzinlerin girilmesi
f.             Eksik günlerin girilmesi
g.            Bayram mesailerinin girilmesi
h.            Fazla mesailerin girilmesi
i.             Ücret değişikliklerinin düzeltilmesi
j.             Ünvan ve görev değişikliklerinin yapılması

İzin ve İstirahat İşlemleri

İzin kullanacak personel için izin formu doldurulur.
İzin formu onaylandıktan sonra personel izne çıkar.
İzinli olan personelin izin süresi bordroya girilir.
Raporlu personelin raporu dosyalanır.
Bordroya istirahatli süreler girilir.

Fazla Mesailer

Fazla mesailer %50 zamlıdır. Örn. 10 TL/saat = 15 TL/saat
Çalışma süresi, yıllık 270 saati geçemez. Bu süre işçi başına yıllık zaman birimidir. (90 gün x 3 saat)
Zamlı ücret yerine serbest zaman verilebilir. (1 saat fazla çalışma karşılığı = 1.30 dk. serbest dinlenme zamanı verilir.)
Fazla mesai yaptıracak işçiye, sözleşmesinde fazla mesai yaptıracağı hususunda bir madde konulmamış ise her yıl başı yazılı onay alınması ve şahsi dosyaya konulması zorunludur.
Fazla çalışma mutlaka belgelenmelidir. Ücret pusulası ve bordroda fazla mesailer gösterilmelidir.
Fazla mesai puantaj kartları veya giriş-çıkış kayıtları şahsi dosyada saklanmalıdır.

* FAZLA MESAİ HESAPLAMA	BRÜT / 225'e Böl. 1 saatlik Ücret	13,33 TL	3.000,00 TL
	1 saatlik Ücret * Fazla Mesai Saati	- TL		0
	Çıkan Sonuç * 1.5 = FAZLA MESAİ TL	- TL

Bordro Hesaplamasında Kullanılan Kanun Parametreleri

İşyerinin Tehlike Derecesi
Asgari Geçim İndirim Tablosu
SGK Prim Oranları
SGK Tavan – Taban Oranları
Gelir Vergisi Dilimleri Oranları
Damga Vergisi Oranı
Kıdem Tazminatı Tavanı

Yukarıdaki adımlar tamamlandıktan sonra aslında tek yapmanız gereken brütten nete veya netten brüte hesaplama işlemleridir. Örneğin brüt 3000 TL’nin net tutarını hesaplamak için sırasıyla;

1-) SGK Matrahını Bul

2-) Gelir Vergisi Matrahını Bul

3-) Damga Vergisi Matrahını Bul

4-) Varsa avans, icra, eksik gün gibi kesintileri ekle

5-) Varsa Fazla Mesai Ekle

6-) Varsa prim, yemek, yol gibi yan haklar ekle

7-) AGİ ekle

1-)  SGK Matrahı Bulunur: Bunun içinde her zaman brüt tutardan gidilir. SGK işçi tutarı hep %15’dir. Bu %15’in içinde hangi tutarların yüzde kaçlık dilimde olduğunu fotoğraftan daha detaylı görebilirsiniz. SGK işveren prim oranı da %22,5’dur. Diğer tüm teşvikleri bir kenara koyarsak eğer işveren SGK primlerini düzenli ödüyorsa ve herhangi bir katakulli yapmıyorsa devlet %22,5 tutardan %5’lik indirim yapmaktadır. Bu tutarı da en son işverene maliyet kısmında hesaba katacağız.

3000 * 0,15 = 450 TL SGK İşçi
3000* 22,5= 657 TL SGK İşveren

BRÜT * 0,15 (%15) = SGK Matrahı

1-)            SGK Matrahını Bul	BRÜT * 0,15 (%15) = SGK Matrahı
SGK Matrahı İşçi
SGK TÜRÜ	FORMÜL	YÜZDE	SGK PRİMİ
Genel Sağlık Sigortası	(BRÜT ÜCRET * 0,05)	5%	150TL
Malüllük, Yaşlılık, Ölüm Sigortası	(BRÜT ÜCRET * 0,09)	9%	270TL
İşsizlik Payı Sigortası	(BRÜT ÜCRET * 0,01)	1%	30TL
SGK Matrahı İşçi:	(BRÜT ÜCRET * 0,15)	15%	450,00TL
SGK Matrahı İşveren
Genel Sağlık Sigortası	(BRÜT ÜCRET * 0,02)	2%	60TL
Malüllük, Yaşlılık, Ölüm Sigortası	(BRÜT ÜCRET * 0,11)	11%	330TL
İşsizlik Payı Sigortası	(BRÜT ÜCRET * 0,750)	7,50%	225TL
Kısa Vadeli Sigorta Payı	(BRÜT ÜCRET * 0,02)	2%	60TL
SGK Matrahı İşveren:	(BRÜT ÜCRET * 22,5)	22,5	675,00TL
Düzenli öderse %5 indirim olur

2-)   Gelir Vergisi Matrahı Bulunur: Burada detaylı bir şekilde kümülatif gelir vergisi oranları nedir, kastalyım hesabı nedir giremeyeceğim. Gelir vergisi oranları ve kümülatif vergi dilimi yazısını siteden öğrenebilirsiniz. Gelir vergisi hesabını da her zaman brütten yaparsınız. Örneğimizde 3000 TL’nin brütünü hesaplarken vergi dilimini %15 olarak alacağız ama bu %15 sabit formül değildir. Eğer net değil brüt maaştan anlaşılmışsa yılın 2. ayından itibaren genellikle dilime atlanır ve örneğin %15 değil de %20 kesilir.

(BRÜT - SGK Matrahı) = Gelir Vergisi Matrahı
                                             Gelir Vergisi Matrahı * 0,15 (%15) = Gelir Vergisi

2-)   Gelir Vergisi Matrahını Bul	BRÜT - SGK Matrahı = Gelir Vergisi Matrahı
	Gelir Vergisi Matrahı * 0,15 (%15) = Gelir Vergisi
GELİR VERGİSİ MATRAHI	(BRÜT – SGK MATRAHI)	2.550TL
GELİR VERGİSİ	GELİR VERGİSİ MATRAHI * 0,15	382,50TL

3-)   Damga Vergisi Matrahı Bulunur: Genellikle devletin sorma ver vergisi dediği kesintidir. Sabit formüllü olarak her zaman 0,00759 oranı alınır.

BRÜT * 0,00759 = Damga Vergisi Matrahı

3000*(%0,00759) = 22,77 TL Damga Vergisi  

3-)   Damga Vergisi Matrahını Bul	BRÜT * 0,00759 = Damga Vergisi Matrahı
DAMGA VERGİSİ	(BRÜT ÜCRET – 0,00759)	22,77TL

Yasal Kesintiler Toplamı: 855,27 TL
İşverene Toplam Maliyet: 3675,00 TL

Görüldüğü gibi brüt 3000 TL’lik tutardan devlet kendi cebine lüp diye 855,27 TL’yi almaktadır.  

1-) SGK Matrahını Bul	450,00 TL
2-) Gelir Vergisi Matrahını Bul	382,50 TL
3-) Damga Vergisi Matrahını Bul	22,77 TL
4-) Varsa avans, icra, eksik gün gibi kesintileri ekle	- TL
5-) Varsa Fazla Mesai Ekle	- TL
6-) Varsa prim, yemek, yol gibi yan haklar ekle	- TL
7-) AGİ ekle	133,31 TL

En son işlem olarak varsa + hanesine prim, yol, yemek yardımı veya aklınıza gelebilecek herhangi bir yan hak tutarı eklenir, varsa fazla mesai tutarı eklenir, eğer varsa – hanesine rücu edilen cezalar veya avans, icra, eksik gün gibi kesintiler girilir. Bizim örneğimizde herhangi bir ek maliyet olmadığını varsayarsak brüt tutardan yasal kesintiler toplamını çıkartırsın en son kişinin hak ettiği AGİ neyse onu eklersin ve bankaya yatacak tutarı bulmuş olursunuz.

Yeri gelmişken şunu da belirteyim ve çok karıştırılan bir konuya açıklık getireyim. Net maaşın içine AGİ dahil edilmez. Nasıl ki asgari ücret 1404 TL değilse işçiye net maaş söylenirken içine AGİ dahil edilmez. Bunun nedeni AGİ kişiye göre değişir. Yani bekar çocuksuz birisi vardır AGİ’si 133,33 TL’dir ve asgari ücreti 1404 TL’dir, evli ve 5 çocuğu olan birisi vardır ve aynı tarihte işe başlamışlardır ama AGİ’si 226,63 TL’dir ve alacağı asgari ücret 1497,56 TL olur.

	Brüt
	3.000,00TL	AGİ	133,33
1-) SGK Matrahını Bul		450,00 TL	Kesintiler Toplamı
2-) Gelir Vergisi Matrahını Bul		382,50 TL
3-) Damga Vergisi Matrahını Bul		22,77 TL
4-) Varsa avans, icra, eksik gün gibi kesintileri ekle		- TL		855,27 TL
5-) Varsa Fazla Mesai Ekle		- TL	Yan Haklar
6-) Varsa prim, yemek, yol gibi yan haklar ekle		- TL
7-) AGİ ekle		133,33 TL		- TL
			Net Maaş	2.144,73TL
			AGİ	133,33
			Bankaya Yatacak Tutar	2.278,06TL

Brüt tutardan yasal kesintileri çıkardık.

3000 – 855,27 =  2144,73 TL işçinin hak ettiği net ücrettir. Bunun üstüne işçimiz bekar eşi yok dersek 133,33 TL ekleniyor.

2144,73 + 133,33 = 278,06 TL bankaya yatacak tutardır.

Dipnotlar:

- Bu sadece bir yazı olduğu için SGK tavan taban matrahını belirtmedim. Örneğin aylık brüt maaşı 15.000 TL olan işçiden SGK taban olarak yüzde kaç kesileceği gibi.

- İcra kesintisini de örnekte belirtmedim. Onda da kısaca net maaşın ¼ olarak hesaplanır ve eğer varsa aylık bordro hesaplanırken icra tutarı işçinin – bakiyesi olarak düşülür.

- Resimde tüm işlem adımlarını detaylı görebilirsiniz. Ben balık vermeyip balık tutmayı öğretmek istediğim için excel tablosunu lütfen benden istemeyin. İnsan kendi öz bir tablo hazırlarsa tüm bu parametreleri daha iyi öğrenir.

- Son olarak işe gelinmeyen kısımlar nasıl hesaplanır bunu da gösterelim. Tabi işe gelinmeyen günden kasıt sadece bildirimsiz devamsızlık değildir. İşçinin aldığı ücretsiz izinlerde gelmediği eksik gün hesaplamasına dahil edilir. Brüt tutar her zaman 30’a bölünür. Çıkan sonuçta kaç gün eksik gün varsa onunla çarpılır. Bizim örneğimizde brüt 3000 TL’yi hesapladığımız için 3 günlük eksik günde işçinin maaşından 300 TL’lik kesinti yapılacağı gözükmektedir.

* İŞE GELMEDİĞİ GÜN KESİNTİSİ	BRÜT/30'a Böl. 1 Günlük Ücret	100,00 TL	GELMEDİĞİ GÜN	3
	Çıkan Sonuç * Kaç Gün Gelmediyse	300,00 TL

- Yazının 1. bölümü: Bordro 101 - Bordrolarda Kullanılan Parametreler

- Gelir vergisi ve kümülatif vergi dilimleri:  Gelir Vergisi Hesaplama

Saygılarımla,
iKMania