Yetkinlik Bazlı Mülakat Rehberi

Yetkinlik Bazlı Mülakat Rehberi

Merhaba. İnsan Kaynaklarının göze kulağa en hoş gelen kısmı hiç kuşkusuz ki bir çoklarına göre mülakat ve işe alım kısmıdır. Yapılması en keyifli aktivitelerden birisi olan işe alım tarafı aynı zamanda en riskli tarafı da oluşturmaktadır. Doğru işe doğru çalışan alınamayınca oluşabilecek hasar Balans Skor Kartında İK tarafına eksi puan olarak yazılmaktadır. Haneye yazılan bu eksi puanın yanında turnover oranının yükselmesi, işveren markasının hasar alması, ekstra SGK ve bordro tarafında oluşan maliyet de işe yanlış alınan kişilerin oluşturduğu hasardır. Hal böyle olunca mülakatlarda en doğru adayı seçmek için sistematik bakış açıları yaratılmaktadır. Bu sistematik bakış açısının en güzide örneğini de de ‘’yetkinlik bazlı mülakat rehberi’ oluşturur.

Peki yetkinlik bazlı mülakat ne demektir? Mülakatların çok çeşitli teknikleri vardır. Değişen dünyada iş yaşamı da değişim rüzgarlarından etkilenmiş ve artık mülakatlarda klasik yapılandırılmamış mülakatlar yerine yapılandırılmış yetkinlik bazlı ve davranışsal değerlendirme şeklinde mülakat teknikleri kullanılmaktadır. Yaptıklarım yapacaklarımın teminatıdır sözünden ilham almış bir tekniktir. Açık uçlu sorularla adayın yetkinliğinin olup olmadığı ölçülmektedir.

Literatürde bir diğer adı STAR Tekniği olarak geçmektedir. STAR kelimesi, ingilizce State (Durum), Task (Görev), Action (Davranış/Hareket), Result (Sonuç) kelimelerinin baş harflerinin birleşiminden oluşur.

S-  Situation  / Durum : Daha önce karşılaştığınız bir zorluğu anlatın.
T - Task  / Görev : Bu durumda ne yapmanız gerektiğini düşündünüz, neyi amaçladınız?
A - Action / Hareket : Neler yaptınız?
R-  Result / Sonuç : Sonuçları ne oldu?

Her ne kadar yıllardan beri süre gelen süreçlerle mülakat soruları belli bir şablona oturtulsa da mülakat denilen olgu tamamen subjektif kararlara dayanmaktadır. Şöyle ki 2 kişinin 1 adayı değerlendirdiği görüşmelerde bile birisi adaya olumlu işe alındı, diğeri olumsuz işe alınmadı diyebilmektedir. Sonuçta değerlendirdikleri kişi aynı kişi ve aynı yetkinliktedir ama kişilerin bakış açısı farklıdır.  

İşte bu tarz subjektif kararları minimize ederek en doğru sonuçlara ulaşabilmek adına Star tekniği güzel bir mülakat tekniğidir. Yetkinlik bazlı mülakatlarda yöneltilebilecek sorular pozisyona göre değişiklik gösterir. Ancak mülakat öncesi sorulabilecek soruları gözden geçirerek hazırlanmak mülakatın daha başarılı geçmesini sağlayacaktır. Soruları cevaplarken unutulmaması gereken nokta mutlaka somut, yaşanmış olaylardan örnekler verilmesi gerektiğidir.

Yetkinlik Bazlı Mülakatın Olumsuz Yönleri

Dünyadaki hiçbir sistem mükemmel değildir ve her sistem kendisini yenileme ihtiyacı hisseder. Bu teknikte diğer klasik görüşmelerin aksine son derece gerçekçi sonuçlara ulaştırsa da bazı olumsuz yanları olabilir. Örneğin; yeni mezun bir aday ile karşı karşıya kaldıysanız, kendi yetkinliklerini tanımlayabilecek tecrübeye sahip olmadığından akıcı bir mülakat süreci geçiremezsiniz. Bir başka örnek; yetkinlik bazlı mülakatlara daha önce defalarca girmiş tecrübeli bir aday ile mülakat gerçekleştirecekseniz, aday bu mülakata daha önceki tecrübelerinden yola çıkarak yanlışlarını da düzelterek daha hazırlıklı gelebilir ya da mülakatı yapan kişinin STAR tekniği hakkında çok bilgisi ve pratiği olmadığı takdirde yine akıcı bir mülakat geçirilememektedir. Günümüzde oldukça fazla kullanılan bu teknik, mülakat görüşmelerinin ilerleyişini belirlemektedir.

Star tekniğinin görüşmede başarılı şekilde uygulanması için adaya yaşadığı olayın baştan sona anlatılması sağlanmalıdır. Bunu yapabilmek elbette zor ve tecrübe gerektirebilir.

STAR Teknikleri

Tam star, sahte star, kısmi star olarak çeşitleri olan star tekniğinde; aday tüm durumlar hakkında bilgilendirme yapıyorsa tam star yaşadığı olay hakkında doğru bilgilendirme yapmıyorsa sahte star ve aday s,t,a ve r durumlarından herhangi birini eksik olarak belirtiyorsa kısmi star olarak adlandırılıyor.

Kısmi Star

Adayın anlatımında, s/t, a veya r'den herhangi biri eksiktir. Takip soruları ile eksik olan kısım tamamlanmalıdır. Sorulan soruların varsayımsal olmamasına, adayın gerçekten yasadığı bir örneği anlatmasını sağlayacak şekilde yöneltilmesine dikkat edilmelidir. Örneğin "yoğun stres altında nasıl çalışırsınız?" sorusu yerine "stres altında çalışmak zorunda kaldığınız bir duruma örnek verir misiniz?" sorusunun tercih edilmesi gerekir. Yönlendirici sorulardan da mutlaka kaçınılmalıdır.

Sahte Star

Adayın yasadığı durum hakkında doğru bilgiler anlatmaması ile ortaya çıkar. Olan şeyi değil olması gereken senaryoyu anlatır.

Tam Star

Aday yaşadığı olayla ilgili eksiksiz bilgilendirme yapıyorsa tam star olarak geçer.

Son olarak aşağıda örnek müşteri temsilciği pozisyonu için kendimin hazırladığı rehberi görmektesiniz. Sizde buna benzer bir rehber hazırlayarak mülakatları olabildiğince objektif değerlendirme kriterlerine oturtabilirsiniz. 

Saygılarımla,
iKMania