İnsan Kaynakları Süreçleri - Personel Seçme ve Yerleştirme

İnsan Kaynakları Süreçleri - Personel Seçme ve Yerleştirme

Merhaba. Belki de İnsan Kaynaklarının en önemli ve en başta gelen süreçlerinden birisi Personel Seçme ve Yerleştirme aşamalarıdır. Bu süreçte öncelikle İnsan Kaynakları Planlaması ve norm kadro çalışmasıyla mevcut eleman ihtiyacının tespiti, bu ihtiyacı danışmanlık şirketleri, gazete ilanları, kariyer portallarından ve bunun gibi uygun materyallerle duyurulması, uygun başvuruların alınması ve mülakat aşamalarının gerçekleştirilmesi, görüşmelerin yapılması ve uygun adaylar değerlendirildikten sonra işe yerleştirilmelerin gerçekleşmesini içermektedir.

Personel bulma, seçme ve yerleştirme sürecinde uygun nitelikte adaylar araştırılırken iç kaynak veya dış kaynaklar kullanılmaktadır. İç kaynaklardan personel seçme yapılırken beceri envanteri (polivalans tablosu) ve başarı durumuna göre terfi şemaları, kariyer ve yetenek yönetimi sonucunda oluşturulan kariyer havuzlarından çıkan adaylar değerlendirilir. Özellikle orta ve üst düzey yöneticilik pozisyonları için bir çok firma içeriden eleman yetiştirmektedir.

İç Kaynaklar

Bir şirkette çalışanlar, herhangi bir personel ihtiyacı olması halinde “iç kaynakları” oluştururlar. İşletme içinde boşalan pozisyonlara aynı işletme içinden dikey ve yatay olarak kaydırılmasına iç kaynaklardan personel sağlama denir. İç kaynak kullanımının bazı avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır.

Avantajları

• İşletmenin kendi içinden çalışanlar yetiştirmesi sonucu kurum kültürünü bilen ve uyum sorunu yaşamayacak olanların seçme işlemleri gerçekleşir.

• İşletmede çalışan personelin moral motivasyonu artar,

• İç kaynak kullanımının maliyeti dış kaynağa oranla daha düşüktür.

Dezavantajlar

• İşletmeye taze kan akışının önüne set çekilmiş olur.

• İş gücü piyasasındaki nitelikli insan gücünden yararlanma şansını yok eder,

• İşletme içinde gruplaşmalara neden olabilir.  

Dış Kaynaklar

Günümüzde dış kaynak kullanımın kapsamında en çok kullanılanlar arasında kariyer sitelerinde ilanlar hazırlama, broşür şeklinde el ilanları hazırlama ve bu ilanları gazete, dergi, medya, duvar afişleri vb. araçlarla geniş kitlelere ulaştırmak yatar. 

Bunun dışında üniversiteler, teknik liseler, İŞKUR’la yapılan ortak çalışmalar, İnsan Kaynakları Danışmanlık Şirketlerinden personel bulma, tanıdık / referanslar aracılığıyla başvurular bulunmaktadır.

Personel Seçmede Uygulanan Testler

Personel Seçme türleri olarak da adaylara bazı testler uygulanmaktadır. Bu testler başvurulan pozisyona göre değişiklik gösterir. Örneğin Hava Trafik Kontrolörü (ATC) gibi oldukça teknik gerektiren bir pozisyona aday seçilirken uzaysal testler, zeka ve IQ testleri, sayısal yetenek testleri yapılırken, satış ve pazarlama alanındaki meslekler için DISC Kişilik Envanteri veya Thomas Kişilik Envanteri gibi testler uygulanmaktadır.

Mülakat Türleri

Boş pozisyonlar için ilanlar verilip uygun testler yapıldıktan sonra en önemli aşama olan mülakat aşaması gelmektedir. İş görüşmesi türleri olarak da,

- Yapılandırılmış Mülakat

- Yapılandırılmamış Mülakat

- Stres Mülakatı

- Grup mülakatı

Yapılandırılmış Mülakat

Her adaya aynı soruların sorulduğu ve sorulacak soruların önceden belirlendiği mülakat türüdür. Bütün adaylara aynı temel soruların sorulması karşılaştırma yapmanın daha kolay olması açısından tercih edilir. Görüşmeci önceden sorulacak sorularla ilgili bir liste hazırlamıştır ve aynı pozisyona başvuran her adaya aynı soruları sormaktadır. Yapılandırılmış mülakat türü adayları doğru değerlendirme aşamasında, uygulanması basit ve zaman tasarrufu sağlaması açısından son derece yararlıdır. Yapılandırılmış mülakat türü sorularında son zamanlarda ‘’Yetkinlik Bazlı Mülakat’’ ve ‘’Davranışsal Değerlendirme’’ soruları sorulmaktadır.

Genel olarak yapılandırılmış mülakat akış şemasında da açık ve kapalı uçlu olmak üzere mülakat soruları sorulmaktadır. 

Giriş soruları;

•              Bize biraz kendinizden bahseder misiniz?

•              Neden bizimle çalışmayı istiyorsunuz?

•              Şirketimiz hakkında ne biliyorsunuz?

•              Adresimizi bulmakta zorluk yaşadınız mı?

Şeklinde giriş soruları sorulmaktadır.

Eğitim soruları,

•              Tekrar eğitim hayatına başlayabilme imkanınız olsaydı farklı bir eğitim almak ister miydiniz?

•              En son hangi bölümden mezun oldunuz?

•              Yüksek lisans yapmayı düşünüyor musunuz?

•              Kendinizi geliştirmek için herhangi bir kurs ve eğitime katıldınız mı?

Şeklinde eğitim soruları sorulmaktadır.

Deneyim ve iş soruları,

•              Son pozisyonunuzu tanımlar mısınız?

•              Neden bu pozisyonu istiyorsunuz ve niçin sizi bu pozisyon için kadromuza dahil edelim?

•              Özgeçmişinizde bazı tarihi boşlukları görüyorum. Bu durumu açıklar mısınız?

•              Son işinizden neden ayrıldınız?

•              Kariyer hedefiniz nedir?

•              Bugüne kadar işle ilgili en önemli başarılarınız nelerdir?

Şeklinde deneyim soruları sorulmaktadır.

Yapılandırılmamış Mülakat

Mülakatın işleyişine göre her adaya farklı soruların sorulduğu tekniktir. Sorular önceden hazırlanmamıştır ve her adaya farklı sorular sorulabilmektedir. Mülakatın akışına göre sorular çeşitlilik gösterebilir. Her adaya aynı sorular sorulmadığı için değerlendirme aşamasında yetersiz kaldığı durumlar olmaktadır.

Davranışsal Mülakat

Son zamanlarda yetkinlik bazlı mülakatlarla birlikte en fazla kullanılmaya başlanan mülakat türüdür. Bu mülakat türünde, bir durumla karşılan adayın nasıl davranacağı ölçülmek istenir. Yetkinlik bazlı mülakat türüne çok benzeyen bu mülakatlarda adayın geçmişte bir durum karşısında verdiği tepki ve davranışı gelecekte aynı durumla karşılaması durumunda nasıl vereceği belirlenmek istenir. Genel olarak diğer mülakat sorularına göre daha zor ve yetkinlik odaklı soruları sorulmaktadır. Örnek yetkinlik bazlı ve davranışsal mülakat soruları ise şunlardır;

Karar Verme Soruları,

•              İş yaşamında daha önceden vermek zorunda olduğunuz zor bir kararı aktarır mısınız? Bu zor kararı hangi olayda aldınız?

•              Daha önceden herhangi bir personelin işe alım kararını verdiniz mi? Bu kararı verirken hangi kriterleri değerlendirdiniz?

Problem Çözme Soruları,

•              En son çözüm bulduğunuz bir problemi tanımlayınız. Bu problemi çözerken yetersiz kaldığınız bir durumla karşılatınız mı?

•              Şirkette sorun olabilecek bir problemi önceden önlediğiniz oldu mu?

Analiz Etme Soruları,

•              Şirkette diğerlerinden önce bir problemi fark ettiniz mi? Buna bir örnek verebilir misiniz?

Yaratıcılık Soruları,

•              İşletmenizde yaşanan bir probleme farklı bir çözüm sunduğunuz durum yaşandı mı? Probleme nasıl bir çözümle yaklaştınız, belirtiniz.

•              Son pozisyonunda firmanızın genel amaçlarına nasıl destek sağladığını belirtir misiniz?

Stratejik Planlama Soruları,

•              Uzun vadeli bir amacı başarmak için hiç eylem rotası kurduğunuz oldu mu? Bunu nasıl kurdunuz?

•              İş veya özel yaşamınızda son altı aylık dönemde uyguladığınız çok etkili olan bir plan oldu mu?

•              Kendiniz için son zamanlarda kısa ve uzun vadeli bir hedef belirlediniz mi? Detaylandırınız.

İkna Etme ve Satış Kabiliyeti Soruları,

•              Yöneticinize kabul ettirdiğiniz bir fikriniz oldu mu? Bu fikirle karşı tarafı ikna ederken hangi yöntemleri uyguladınız?

•              Bana elimde tuttuğum bu kalemi satınız.

Şeklinde yetkinlik bazlı veya davranışsal değerlendirme soruları sorulmaktadır.

Stres Mülakatı

Genellikle satış, pazarlama, Özel Güvenlik, bankacılık, polislik gibi meslek mülakatlarında kullanılan bir türdür. Adayın stresli bir durumda nasıl tepki verdiği ve gelecekte de nasıl tepki vereceği ölçülmek istenir.

Grup Mülakatı

Birden fazla adayla aynı anda görüşülen yöntemdir. Sorulan sorular zor olabilmektedir. Genel olarak satış ve pazarlama sektöründeki mülakatlarda kullanılan bir mülakat türüdür. Grup mülakatı süresinde adayların hitabet yeteneği, kişisel girişimi, koşullara uyum gösterebilme, tartışma ve takım yönetme kriterleri gözlemlenmektedir. Grup mülakatında soru olarak genelde bir makale veya tartışma parçası verilerek adayların bu soruyu tartışması izlenir. 

Saygılarımla,

iKMania