İşletmelerde Kabiliyeti Elde Tutma ve Personel Yedekleme

İşletmelerde Kabiliyeti Elde Tutma ve Personel Yedekleme

Merhaba, bugünkü konumuzda da şirketlerde çalışan kalifiye personelleri elde tutma yöntemlerini inceleyeceğiz. Öncelikle şunu aktarayım, ücret veya zam yapmak tek başına çalışanı elde tutmanız için yeterli bir sebep değildir. Evet işin büyük kısmını etkiler ama sadece buz dağının görünen kısmını oluşturabilir. Buz dağının görünmeyen kısımları için sizin şirketinizin güzel hazırlanmış yükselme ve terfi imkanları, kariyer haritaları, yönetici geliştirme programları, yedekleme planları, oryantasyon planları, rotasyon uygulamaları gibi uygulamalar olması gerekmektedir. 

- Yönetici Geliştirme Programı

Terfi vermek ve yükselme imkanı çalışanlarınızın motive olmasını sağlayan yegane etmenlerinden birisidir. Yöneticilere yeni çalışma ilişkilerinin gerektirdiği niteliklerin kazandırılması önemli bir kariyer yönetimi uygulamasıdır. İstenen nitelikteki yöneticilerin firma dışından sağlanması mümkünse de firma içinden yetiştirilmesinin çok daha olumlu sonuçlar verdiği görülmüştür. Çoğu firma orta ve üst düzey yönetici pozisyonlarına içerden personel yetiştirmektedir. Böylelikle hem şirket kültürünü tanıyan hem de işin mutfağından yetişen kişiler başa geçmektedir. 1 taşla 2 kuş!      

- Yedekleme Planları

Yedekleme Planı, tepe yönetimi açısından kritik görülen pozisyonlarda, pozisyonu dolduran kişinin ayrılması halinde yerini dolduracak adayların önceden belirlenmesi sürecidir. Yedekleme planı, sadece insan kaynakları bölümü ve tepe yönetimi tarafından bilinen gizli bir süreçtir. Yedekleme planında yönetici kadroları ile birlikte uzman düzeyinde kadrolar da bulunabilir. Önemli olan pozisyonun tepe yönetimi tarafından kilit olarak görülmesi ve işletmenin sürekliliğinin sağlanmasıdır.  Bu konu hakkında daha sonra özel olarak detaylı bir yazı yazacağım.

  - Kariyer Haritaları

Bir anlamda tüm pozisyonları içeren pozisyonlar arasında geçiş yollarının net olarak belirlendiği bir organizasyon şemasıdır. Bu şemada hangi pozisyondan sonra hangi pozisyonlara geçilebileceği ve bunun için gerekli deneyim ve yetkinlikler açıkça belirlidir. Şirkette çalışanlar arasında kabiliyeti elde tutmada önemli bir husustur. Kariyer haritaları organizasyon şeması üzerinde oluşturulabileceği gibi, tablolar halinde de oluşturulabilir.

- İş Rotasyonu

                İş rotasyonu; kişinin önceden belirlenmiş bir programa ve bu programda öngörülen sürelere göre, o anda yaptığı işle ilgili diğer bazı faaliyet ya da görevlere geçişi ve bunları sırasıyla gerçekleştirmesidir. İş rotasyonundaki değişiklik işin yapısal özelliklerinde değil, kişinin yaptığı faaliyetlerde meydana gelir.

               İş rotasyonu tekniği, amaçlarının çokluğu ile işletmelerde yaygın biçimde kullanılan bir iş dizaynı faaliyetidir. Bu tekniğe tüm işlerin sıkıcı ve monoton olduğu ve diğer iş dizaynı tekniklerinin uygulamalarından fazla yarar sağlanamadığı durumlarda başvurulur. Bu teknik işletmelerde işçi ve yönetici düzeyinde bir eğitim yöntemi olarak da kullanılmaktadır.

İş rotasyonu eğitim amacı ile kullanımda otomasyon aşırı uzmanlaşma, iş bölümü gibi kavramların olumsuz sonuçlarını ortadan kaldırmakta yararlı bir tekniktir. Çalışanların çok yönlü olarak yetişmelerine olanak sağlar. İş rotasyonu bireysel düzeyde iş tatmini sağlar. Devamsızlık ve diğer nedenlerle üretimde ortaya çıkacak aksaklıklara çözüm getirir.

               İş rotasyonu çalışanlara birden fazla iş yapma becerisi kazandırmak amacıyla uygulanan bir işbaşı eğitim yöntemidir. Çalışanları organizasyonlarda farklı pozisyonlarda çalıştırarak onların yeteneklerini, birikimlerini ve becerilerini arttırmaktır. Çok sevdiğim bir İK Müdürünün de tavsiyesi üzerine her 3 senede bir iş rotasyonu uygulaması yapılması hem çalışanlar hem de işletme açısından yararlı olmaktadır.

Yatay ve dikey iş rotasyonları mümkündür. Yatay rotasyonda çalışan hiyerarşik olarak aynı düzeyde bir görev üstlenirken dikey rotasyonda çalışan olduğundan yüksek düzeyde bir işi üstlenir. Dikey iş rotasyonunun en önemli getirisi de ‘’personel yedekleme’’ çalışmasına ışık tutmaktır.

- İş Genişletme ve İş Zenginleştirme

 İş genişletme ve iş zenginleştirme; rutin, monoton, tekrarlı ve parçalara ayrılmış işlerin kişide yarattığı olumsuz duyguları önlemek ve bu duyguların neden olduğu devamsızlık, verim düşüklüğü gibi örgütsel sorunlara çözüm getirmek amacı ile işlerin yatay ya da dikey olarak yeni görevlerle yükselerek, yapılarının değiştirilmesidir.

İş genişletme sürecinde işlerin kapsamı sadece yapısal özellikleri aynı olan diğer bazı görevler eklenerek genişletilmektedir. İş zenginleştirme sürecinde ise işin içeriğinin çalışanlara başarı, kişisel gelişim ve tanınma olanağı sağlayacak ve onlara daha çok sorumluluk yükleyecek, işlerin daha anlamlı ve çekici hâle getirecek biçimde değiştirilmesi söz konusudur.

İş genişletmede kişinin yaptığı işlemler sayı ve çeşitlilik açısından arttırılırken, iş zenginleştirmede kişinin planlama, karar alma ve yürütme aşamalarında söz sahibi olması sağlanmaktadır.

- Oryantasyon Planları
          
               İşletmelerde kabiliyeti elde tutma çalışmalarından sonuncusu oryantasyon planları olmaktadır. Daha işe ilk girişte şirket kültürü, yapılacak iş ve görev tanımı gibi sunumlardan kaçınıp personelden %100 tam verim alınmasını beklemek hayalcilik olur. Güzel ve sistemli bir oryantasyon aşamasıyla verilen eğitimler neticesinde personel elde tutma imkanı sağlanmış olur.